این روزها تب مصرف غذاهای ارگانیک یا همان موادغذایی که به طور طبیعی و بدون هیچ نوع کود یا آفتکشی پرورش داده میشود، در میان مردم، سوپرمارکتها و میوهفروشیها بالا گرفته است. حال پرسش اینجاست که تفاوت این دو چیست و چه عاملی باعث شده مواد غذایی ارگانیک در مقایسه با انواع معمولی گرانتر باشد؟
لغت ارگانیک به شیوه یا عملکرد کشاورزان هنگام پرورش، تولید و حتی فرآوری محصولاتی از جمله میوهها، سبزیجات، صیفیجات و حبوبات اشاره میکند. در عین حال لبنیات و حتی گوشت نیز که در ردهی محصولات دامی جای دارد، از این طبقه بندی خارج نیست.
هدف کشاورزان و دامپرورانی که در این زمینه فعالیت میکنند، به طور مشخص حفاظت از خاک و آب به عنوان دو عنصر اصلی تولید محصول و در عین حال کاهش آلودگیهاست. در واقع کشاورزان و دامپرورانی که محصولات خود را به شیوهی ارگانیک پرورش میدهند، به هیچ وجه از روشهای قراردادی و معمول برای کوددهی، کنترل آفات و حتی شیوههای رایج مقابله با انواع بیماریهای دامی استفاده نمیکنند. یک کشاورز ارگانیک به جای استفاده از علفکشهای شیمیایی، از روشهای به نسبت سخت اما محیط زیست دوستتر، نظیر کشت دورهای، پخش مالچ (مواد آلی قیرمانند حاصل از تجزیه کاه و برگهای مرده) یا کودهای حیوانی برای کنترل آفات بهره میگیرد.
فرآیند تبدیل محصول رایج به ارگانیک نیازمند یک زمان سه ساله است که طی این دوره فرایندهای غیرارگانیک تحت کنترل قرار میگیرند.
به طور مثال در مراتع باید به موضوعاتی نظیر فاصله مرتع با سایر زمینهای کشاورزی که در آنها از سموم کشاورزی استفاده میشود توجه داشته باشیم و همچنین در زمین کشاورزی که دامها از آن تغذیه میکنند در طی یک زمان سه ساله باید سموم کشاورزی، کودهای شیمیایی حذف شوند و اگر در گذشته نیز در زمین موردنظر از این مواد استفاده میشد باید طی این دوره این مواد از بین بروند.
باید توجه داشته باشیم که در فرآیند فراوری شیر نیز کارخانه موردنظر باید از تزریق آنتیبیوتیک و افزودنیهای شیمیایی، رنگ، طعمدهندهها و ضدعفونیکنندهها در محصول خودداری به عمل آورد.
برای تشخیص محصولات ارگانیک استاندارد، مصرفکنندگان باید به گواهی استاندارد و ارگانیک در این محصولات توجه کنند.
مضرات محصولات غیر ارگانیک
1) در کشاورزی سنتی و متعارف از بیش از ۳۰۰ ترکیب شیمیایی خطرناک و مصنوعی نظیر آفتکشها، علفکشها و کودهای شیمایی به منظور کنترل آفات و حشرات و حاصلخیزسازی خاک استفاده میگردد که بقایای این مواد پس از ورود به بدن میتواند موجب مشکلات عدیدهای گردد ازجمله: بروزنقصهای مادرزادی، تولد نوزاد با وزن کم، اختلال در سیکل ماهانه زنان، سقط جنین، بلوغ زودرس و یا دیررس، یائسگی پیشرس، تغییر در رفتار جنسی، کاهش تعداد اسپرم مردان، کاهش باروری و یا ناباروری، تغییر در سرعت متابولیسم، اختلال در سیستم غدد داخلی، ضعف عضلانی، کاهش حافظه، آسیب به سیستم عصبی و مغز، کاهش کارایی سیستم ایمنی بدن و سرطانزایی. یافتهها حاکی از آن است که ۶۰ درصد سموم دفع آفات، ۹۰ درصد قارچکشها و ۳۰ درصد حشرهکشها سرطانزا میباشند و نیز سبب آلودگی آب، خاک و هوا میگردند و استفاده بیرویه از آن ها موجب میشود تا آفتها نسبت به سموم مقاوم گردیده و آفتهای جدیدی نیز ظاهر گردند.
2) پرتودهی محصولات یعنی آنکه محصولات را در معرض میزان کنترلشده پرتوهای یونیزهکننده قرار میدهند تا اینکه باکتریهایی نظیر E.Coli و سالمونلا نابود گردیده و در واقع محصولات را به این طریق ضدعفونی میکنند. کنترل حشرات و انگلها، افزایش ماندگاری و جلوگیری از جوانهزدن از دیگر علل پرتودهی محصولات غذایی میباشد. اما این پرتودهی موجب از دست رفتن میزان اندکی از مواد مغذی محصولات میشود و هنگامی که موادغذایی پرتودهی میشوند موادشیمیایی سرطانزایی به نام Cyclobutanones تشکیل میگردد.
مضرات محصولات اصلاح شده ژنتیکی شامل بروز نقصهای مادرزادی، کاهش طول عمر، افزایش حساسیتزایی موادغذایی (به علت تغییر در زنجیره پروتئینها)، فقر موادمغذی، مقاومت آنتیبیوتیکی (احتمال دارد ژنهای مقاوم در برابر آنتیبیوتیک ها به باکتریهای بیماریزا در بدن منتقل گردد و یک بیماری جدید و مقاوم در برابر آنتی بیوتیکها ایجاد شود).
3) استفاده هورمونها در دام و طیور، رشد آنها را تسریع کرده و فربه شدن آنها را سرعت میبخشد اما از ارزش غذایی آنها میکاهد. آنتی بیوتیکها هم که برای جلوگیری از بیمار شدن دام و طیور مورد استفاده قرار میگرند میتواند در انسان مقاومت آنتی بیوتیکی ایجاد کند.
تحقیقات ثابت کرده است که رابطه تنگاتنگی میان خاک سالم، گیاه سالم و انسان سالم وجود دارد و منشأ اکثر کمبودها و بیماریهای انسانی به سوءتغذیه برمیگردد؛ به طوری که تغذیه نامتعادل باعث بسیاری از مشکلات میگردد و استفاده مداوم از میوههای ارگانیک موجب کاهش این مشکلات میشود.