دانستنی‌هایی درباره آدامس

آدامس نوعی جویدنی مصنوعی است که برای رفع بوی بد دهان به کار می‌رود. در قدیم به گونه‌‌ی آدامس رایج در ایران سَقِّز گفته می‌شد. نام آدامس تلفظ نادرستی است از مارک آدام (Adams)،که بر روی سقزهای وارداتی اولیه به ایران دیده می‌شد. این آدامس‌ها توسط توماس آدامز آمریکایی تولید شده‌ که از نخستین سازندگان آدامس‌ها به شکل امروزی بود. وی آدامس تولیدی خود را سقز جویدنی نیویورکی آدامز نام گذاشت.

پیشینه آدامس‌های امروزی به دهه ۱۸۶۰ میلادی بازمی‌گردد، هنگامی که ماده‌ای به نام چیکله تولید شد. در قدیم صمغ به دست آمده از قطران پوست درخت غان را می‌جویدند. همچنین پارافین هم یک پایه آدامس رایج دیگر بود، که البته نمی‌توان آن را تا زمانی که در دهان گرم و مرطوب شود، جوید.

مواد تشکیل دهنده آدامس عبارت اند از پایه آدامس (۳2٪)، شیرین‌کننده‌ها (58.5٪)، شیرین‌کننده‌های قوی (۰٫۵٪)، نرم‌کننده‌ها (۲٪)، طعم‌دهنده‌ها (۴٪)، اجزاء فعال (3٪) و رنگ‌های غذایی و خوراکی.

آدامس‌های ویژه

• آدامس نیکوتین دار
• آدامس بادکنکی
• آدامس‌های حاوی ویتامین‌

سده‌هاست که از آدامس برای تمیز کردن دهان یا خوشبو کردن تنفس استفاده شده‌است. اولین روش آدامس سازی در سال ۱۸۶۹ ابداع شد و ۵۹ سال بعد یعنی در سال ۱۹۲۸، آدامس‌هایی تولید شد که مواد دارویی به آن ها اضافه می‌شد تا هنگام جویدن، مصرف کننده آن ها را دریافت کند.
امروزه اغلب از شیرین کننده‌های مصنوعی از قبیل ساخارین، آسپارتام، آس سولفام و سیکلامات جهت طعم‌دار کردن آدامس‌ها استفاده می‌شود.

درمان با آدامس

در سال ۱۹۹۱ تشکیلات دارویی (فارماکوپه) اروپا، طرح استفاده از آدامسی را داد که به کمک آن بیماری‌های دهانی یا بیماری‌های سایر نقاط بدن به کمک موادی که از راه دهان یا سامانه گوارشی جذب می‌شوند قابل درمان هستند. با جای دادن مواد دارویی در ترکیبات محلول در آب یا در ترکیبات محلول در چربی، می‌توان این داروها را خیلی سریع پس از آغاز جویدن آدامس به بدن فرد رساند. از این داروها می‌توان فلوراید (برای درمان و کاهش پوسیدگی‌های دندان)، کلرهگزیدین (که یک ضد عفونی کننده موضعی است)، نیکوتین (برای کاهش کشیدن سیگار با دریافت نیکوتین سیگار از طریق جویدن آدامس)، آسپیرین (ضد درد و التهاب)، دیمن هیدرینات (برای بیماری‌های روانی – هیجانی)، دیفن هیدرامین (داروی ضد حساسیت)، نیترات میکونازول (درمانگر بیماری قارچی کاندیدیاز یعنی همان برفک دهانی)، آنتی اسیدها (در تسکین و درمان ناراحتی معده)، و کافئین (به عنوان کاهش دهنده خواب) را نام برد. جویدن آدامس به ویژه برای کودکان به عنوان روشی برای دریافت داروها بیشتر مورد توجه است.

نکات مثبت درمورد آدامس

برخی از محققان اعلام داشته‌اند، جویدن آدامس بخش جلوی شبکه مغزی را فعال تر کرده و موجب پردازش بهتر اطلاعات مغز انسان می‌شود.
محققان معتقد هستند که نه تنها عضلات دهانی، بلکه فعالیت عضله زبان نیز، هنگام جویدن آدامس افزایش می‌یابد و به دفع مواد سمی گروهی از عضلات بدن کمک می‌کند.

نتایج بعضی دیگر از تحقیقات، نشانگر تأثیر مثبت جویدن آدامس در کاهش موارد رفلاکس بوده‌است. ضمناً جویدن آدامس در حین پیاده روی، از بازگشت اسید معده به مری جلوگیری می‌کند.

به نظر برخی از محققان، استفاده از آدامس موجب کاهش احتمال خون ریزی لثه و تشکیل پلاک‌های دندانی می‌شود.
جویدن آدامسی که حاوی زایلیتول یا سوربیتول (انواعی از قندها که دارای بنیان‌های الکلی شیمیایی با جذب کند بوده و از آن‌ها برای ساخت مربای دیابتی‌ها استفاده می‌شود) باشد، نه تنها مانع رشد باکتری ها می شود، بلکه به کاهش پوسیدگی نیز کمک می‌کند. اثر جویدن آدامس‌های زایلیتول و فلوراید، حتی از محلول‌های کلرهگزیدین و آمین فلوراید هم بهتر بوده، گرچه استفاده از مسواک و خمیردندان در جلوگیری از پوسیدگی دندان تأثیر بهتری دارد.

مطالعاتی حتی بر روی سالمندان هم انجام شد و نتیجه این بود که جویدن آدامس در سالمندان ساکن خانه‌های سالمندان، موجب بهبود سلامت دهان و دندان آن‌ها می‌شود.